Gazetemiz tarafından, Kırıkkaleli çiftçilerin sıkıntılarının dile getirildiği “Çiftçi canavar otundan dertli’ haberine Kırıkkale İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden açıklama geldi. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan İl Müdürü Sırrı Yılmaz, riski olan bölgelerde ve tespit yapılan bölgelerde bilgilendirme çalışmalarının yapıldığını söyledi.
RUTİN KONTROLLER YAPILIYOR
Çiftçilerin dertli olduğu Canavarotu (orabanş) ile ilgili detaylı bilgiler veren Kırıkkale İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Sırrı Yılmaz “09.08.2018 tarihli gazete belirtilen Canavarotu (orabanş) ile ilgili olarak müdürlüğümüz rutin kontrolleri yapmakta olup riski olan bölgelerde ve tespit yapılan bölgelerde bilgilendirme çalışmaları yapılmaktadır. Orabanş (canavar otu ile ilgili) olarak genel bilgiler; Dünyada canavar otu kadar toprakta uzun yıllar canlı kalabilme özelliğine sahip, binlerce tohum üretebilen ve bitkisel üretimde önemli verim kayıplarına yol açabilen çok az yabancı ot türü vardır. Canavar otlarının 100’den fazla türü bulunmasına rağmen bunlardan sadece birkaçı ekonomik öneme haizdir. Konukçu olarak ise genellikle lahana, domates, ayçiçeği, tütün, baklagiller, havuç, patates, biber, patlıcan, karpuz, kavun vs. gibi kültür bitkilerini seçerler. Gerçek olmayan köklerini, konukçu bitki köklerine sokarak gıdalarını sağlarlar. Tohumların toprakta canlılıklarını koruma süresi 2-12 yıldır. Tohumlar toprakta uygun şartlarda ve kendileri için uygun konukçu bitkisinden salgılanan uyarıcı salgıları bulduklarında çimlenerek, toprak altında konukçunun köküne enfekte eder ve onun iletim demetlerine emeçlerini salarak beslenmeye ve gelişmeye başlar.
Ülkemizde kültür bitkilerinde sorun oluşturan canavar otu türleri
| Canavar otu türü | Konukçu bitki |
| Boğumlu canavar otu (O. cumana / O. cernua | Ayçiçeği |
| Mavi çiçekli canavar otu (P. ramosa) | Domates, patates, patlıcan ve tütün |
| Mısırlı canavar otu (P. aegyptiaca) | Mercimek ve domates |
| Beyaz çiçekli canavar otu (O. crenata): | Mercimek, bakla gibi baklagillerde |
MÜCEDELESİ
Uzun yıllardır canavar otu konusunda yapılan çalışmalar, sadece tek başına hiç bir mü¬cadele yönteminin canavar otunu kontrol altına alınamadığını göstermiştir. Bu nedenle canavar otunun sorun olduğu kültür bitkisindeki en uygun mücadele şeklini bilmek gerekir.Bulaşmayı önleme: canavar otlarının mücadelesinde dikkat edilmesi gereken en önemli, en kolay ve en ekonomik yöntemdir. Bulaşmayı önlemek için; Temiz tohumluk ve fide kullanılmalı, sertifikalı tohumlar tercih edilmelidir. İyi yanmış hayvan gübresi kullanılmalıdır. Toplanan canavar otları kesinlikle tarla içine, kenarlarına bırakılmamalı, sulama kanallarına atılmamalıdır. Bunlar derin çukurlara gömülmeli ya da yakılmalıdır. Sulama suyunun canavar otu tohumu içermemesine dikkat edilmelidir. Bulaşık alanlarda kullanılan tarımsal alet ve makineler başka bir alanda kullanılmadan önce temizlenmelidir. Bulaşık alanlarda otlayan hayvanların temiz alanlara girmesi engellenmelidir. Elle çekme tarlada canavar otu tohum bağlamadan önce yapılmalıdır. Toplanan canavar otları mutlaka yakılmalı ya da derin çukurlara gömülmelidir. Derin sürüm, toprağın ilk 10 cm derinliğinde yer alan canavar otu tohumlarını daha derinlere gömerek, canavar otu yoğunluğu azaltılır. Derin sürüm yapıldıktan sonra mümkün olduğunca toprak işlemesinden kaçınılmalı ya da işleme yüzeysel yapılmalıdır. Münavebe: tarlada canavar otu konukçusu olan kültür bitkilerini yetiştirmek canavar otu yoğunluğunu her yıl arttıracaktır. Bu nedenle mısır, buğday ve arpa gibi canavar otunun konukçusu olmayan bitkiler münavebede kullanılmalıdır. Toprağın örtü ile ısıtılması (Solarizasyon) ile elde edilen yüksek sıcaklıkta toprak içerisindeki canavar otu tohumları ölmektedir. Bu uygulama oldukça etkili olup, örtü altı sebze üretiminde kullanılmaktadır. Tuzak bitkiler: Son yıllarda keten, şalgam turpu ve kırmızı mercimek tuzak bitki olarak kullanılmaktadır. Dayanıklı çeşit kullanılmalı: Bu yöntem özellikle ayçiçeği yetiştiricilerinin kullanabileceği bir yöntemdir.
GEÇ EKİM
Bu yöntemin tüm konukçu bitkilerde uygulanması mümkün olmamakla birlikte mercimek ve bakla gibi bitkilerde canavar otu yoğunluğunu azaltmak için kullanılabilen bir yöntemdir. Bu yöntemde kültür bitkisinin çeşit seçimi oldukça önemlidir. Geç ekim yapılacaksa erken olgunlaşan çeşitler seçilmelidir. Geç ekimin verime olumsuz etkisinin olup olmadığı bilinmeli, olumsuz etkisi yoksa geç ekim tercih edilmelidir.
BİYOLOJİK MÜCADELE
Yapılan araştırmalar sonucunda bir böcek türü olan Phytomyza orobanchia Canavarotu ile savaşta çok önemli bir biyolojik savaşım etmeni olduğunu, bu türün larvalarının canavar otunun tohum ve gövde dokuları içinde beslenerek zarar yaptığını ve bu sineğin Orobanche crenata Forsk.’nın tohum kapsüllerinde % 94 oranında zarar yaptığını açıklamışlardır. Böcek türlerinin dışında hastalık etmeni olarakta Fusariumoxysporium ve Alternaria sp. türleri biyolojik mücadele ajanı olarak belirlenmiştir.
İLAÇLI MÜCADELE
Ülkemizde canavar otlarına karşı ruhsat almış yabancı ot öldüren ilaçlar (herbisitler) bulunmaktadır. Bu herbisitler yalnızca ayçiçeğinde ruhsatlıdır. Orobanş ile mücadelede dayanıklı çeşitlerinin kullanılmasından sonra, en etkili mücadele de, son yıllarda ruhsat alan İMAZAMOX terkipli ilacın uygulamasıdır. Bu ilaç da yalnızca ayçekirdeğinde IMI grubu ürünlerde kullanılabilmektedir. Yukarıda bahsedilen mücadele yöntemleri gösteriyor ki, yapılan tüm kültürel işlemler, uygulanan kimyasal ilaçlar, orobanşı belli bir ölçüde kontrol etmekte ve ek bir maliyet getirmektedir. Bu nedenle orobanşla en etkili, en ucuz, en pratik yöntem dayanıklı çeşit geliştirmektir” dedi.
