TÜİK il bazında gayrisafi yurt içi hasıla, 2004-2017 raporunu yayımladı. Yayımlanan rapora göre Gayri Safi Yurtiçi Hasılada (GSYH) Kırıkkale 13 basamak birden atlayarak 26. Sırada yer aldı.
KİŞİ BAŞINA GSYH
Kişi başına GSYH’de, 2017 yılı için, İstanbul 65 041 TL ile 81 il arasında ilk sırada yer alırken, Ağrı 12 729 TL ile son sıradadır. İstanbul’u, 64 659 TL ile Kocaeli takip ederken, üçüncü sırada 52 000 TL ile Ankara yer almaktadır. 2008 ve 2017 yılları için ilk üç il ile son üç ilin sıralamasında değişiklik olmamıştır. Kişi başına GSYH’de son üç sırada yer alan iller Şanlıurfa, Van ve Ağrı’dır. Kişi başına GSYH için, 2008 yılına göre 2017 yılında sırası en çok değişen il Gümüşhane olmuştur. Gümüşhane 2008 yılında Türkiye ortalamasının %66’sı kadar kişi başına GSYH üreterek 44. sırada yer alırken, 2017 yılında %54’ü kadar kişi başına GSYH üreterek 66. sıraya gerilemiştir. Bu iki yıl için, Gümüşhane’den sonra, sırası en çok değişen ikinci il Tunceli’dir. 2008 yılında Türkiye ortalamasının %74’ü kadar kişi başına GSYH üreten Tunceli, 2017 yılında %88’i kadar üreterek 34. sıradan 20. sıraya yükselmiştir. Kırıkkale kişi başına GSYH’de, 39’dan 26. sıraya 13 basamak ilerleyerek sırası en çok değişen üçüncü il oldu.
- GRUP İLLER ARASINDA
Türkiye’nin batısından doğusuna doğru gidildikçe, kişi başına GSYH’nin azalma eğiliminde olup, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’ndeki illerde en düşük seviyede yer almaktadır. Türkiye’nin doğu kesiminde yer alan Trabzon, Rize ve Tunceli ile iç kesimlerde yer alan Kırıkkale ve batısında bulunan Uşak, 2008 yılında endeks değerine göre 3. grupta yer alırken 2017 yılında Türkiye ortalamasına yaklaşarak 4. grupta bulunan iller arasına yükselmiştir. 2017 yılında Muğla, Antalya, Çanakkale, Giresun, Gümüşhane ve Isparta’nın kişi başına GSYH endeks değerlerinde, 2008 yılına göre düşüş gerçekleşmiştir. TR71-Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir haritasında, 2017 yılı için TR71 bölgesini oluşturan illerin, bölge toplam GSKD’si içindeki payları ile her bir ilin kendi GSKD toplamı içinde tarım, sanayi ve hizmetler sektörlerinden aldığı paylar yer almaktadır. 2017 yılında TR71 bölgesini oluşturan illerden Kırıkkale’nin toplam GSKD’si içinde tarım sektörü payı %9,5, sanayi sektörü payı %40,7 ve hizmetler sektörü payı %49,8’dir. Aksaray’da tarım sektörü payı %25,5, sanayi sektörü payı %26,1 ve hizmetler sektörü payı %48,4 olarak sektörler toplamını oluşturmaktadır. Niğde’nin toplam GSKD’si tarım sektöründen %28,1, sanayi sektöründen %25,6 ve hizmetler sektöründen %46,3 pay alarak oluşmaktadır. Nevşehir’in sektörler toplamı ise tarım sektöründen %19,3, sanayi sektöründen %19,6 ve hizmetler sektöründen %61,1 pay almaktadır. Kırşehir’in sektörler toplamı içinde tarım sektörü %23,3, sanayi sektörü %27,2 ve hizmetler sektörü %49,5 pay almaktadır.
TARIM SEKTÖRÜ EN DÜŞÜK İL KIRIKKALE
TR71 bölgesini oluşturan illerin bölge toplamından aldığı paylar, sektörler ve GSKD ayrıntısında verilmektedir. 2017 yılı için TR71 bölgesinin GSKD’si, bölgeyi oluşturan illerden Kırıkkale’den %21,0, Aksaray’dan %25,2, Niğde’den %20,8, Nevşehir’den %17,9 ve Kırşehir’den %15,1 pay almaktadır. TR71 bölgesinde tarım sektörü payı en yüksek olan il %30,2 ile Aksaray iken, en düşük olan il %9,4 ile Kırıkkale’dir. Bölgede sanayi sektörü en çok Kırıkkale’den %30,5 pay alırken, en az Nevşehir’den %12,5 pay almaktadır. Hizmetler sektörüne ise en fazla %24,0 pay ile Aksaray katkı sağlarken, en az %14,8 pay ile Kırşehir katkı vermektedir. Bölge illerinden Kırıkkale 2006-2008 yıllarında tarım sektörü büyüme hızında Türkiye ortalamasının altında, 2013 ve 2017 yıllarında ortalamanın biraz üzerinde, diğer yıllarda ise Türkiye ortalamasına oldukça yakın büyüme göstermiştir.
SANAYİ SEKTÖRÜ
TR71 bölgesini oluşturan iller ile Türkiye’nin 2004 yılı sanayi sektörü GSKD’si 100 kabul edilerek karşılaştırma yapılmaktadır. Sanayi sektörü 2004=100 endeksinde, Kırıkkale’nin 2017 yılı endeks değeri 804’tür. 2015 ve 2016 yıllarında Türkiye ortalama endeksinin altında yer alan Kırıkkale, diğer yıllarda ortalama endeksin üzerine çıkmıştır. Aksaray ve Nevşehir illerinin sanayi sektörü büyüme endeksleri 2006 yılından itibaren, Kırşehir’in de 2007 yılından itibaren Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşmiştir. Endeks değerleri Aksaray ve Kırşehir’de 2008 yılından, Nevşehir’de ise 2011 yılından sonra Türkiye ortalamasına göre daha büyük bir hızla arttığı için endeks farkları oldukça açılmıştır. 2004-2017 döneminde tüm yıllarda Niğde’nin sanayi endeksi Türkiye endeks değerine yakın ilerlemiştir. İl, 2017 yılındaki 645 sanayi endeks değeri ile bölge illeri arasında son sırada yer almaktadır. Sanayi sektöründe Niğde dışındaki tüm bölge illeri, 2017 yılında hızlı büyüme gerçekleştirerek Türkiye ortalama endeksi ile farkı açmıştır.
HİZMET SEKTÖRÜ
TR71 bölgesini oluşturan iller ile Türkiye’nin 2004 yılı hizmetler sektörü GSKD’si 100 kabul edilerek karşılaştırma yapılmaktadır. Hizmetler sektöründe 2010 yılına kadar TR71 bölgesi illerinin endeks değerleri Türkiye ortalamasına oldukça yakın değerler alarak ilerlerken, özellikle 2011 yılından itibaren illerin büyüme hızlarında meydana gelen farklılaşmadan dolayı endeks değerleri arasında ayrışma başlamıştır. Aksaray, hizmetler sektöründe 2013 yılından itibaren bölgedeki en yüksek endeks değerine sahip il olmuştur. 2012-2016 yılları arasında en düşük endeks değerini alan il Kırıkkale, 2017 yılında ise Nevşehir’dir.
KIRIKKALE’NİN GYSH ARTIŞ HIZI
Kırıkkale’nin 2004 yılı GSYH değeri ve kişi başına GSYH değeri 100 kabul edilerek, bu iki değişken için endeks değerleri karşılaştırılmaktadır. Kırıkkale için 2004=100 endeksine göre GSYH artış hızı, kişi başı GSYH artış hızına paralel devam etmektedir. 2004-2017 dönemi için tüm yıllarda kişi başı GSYH artış hızı GSYH artış hızının üzerinde yer almaktadır. Bunun sebebi, 2009, 2016 ve 2017 yılları hariç tüm yıllarda ilin nüfus artış hızı bir önceki yıla göre daha düşüktür. Kırıkkale için 2004=100 endeksine göre 2017 yılında GSYH endeks değeri 566,2 iken, kişi başına GSYH endeks değeri 578,2 olarak hesaplanmıştır.
TARIM VE SANAYİDE DARALMA
2004-2017 yılları için Kırıkkale’nin toplam GSYH’den aldığı paylar ve bu paylara göre 81 il içindeki sırası yer almaktadır. 2004-2017 yılları için, Kırıkkale %0,28 ortalama ile GSYH pay sıralamasında 56-61 seviyelerindedir. 2006 yılında %0,29 pay ile en yüksek seviyesinde 56. sırada yer alırken, 2014 ve 2015 yıllarında %0,26 pay ile 61. sırada en düşük sırasına gerilemiştir. Bu düşüşün sebebi, ilde tarım ve sanayi sektör paylarında yaşanan daralmadır. 2017 yılında ise tarım ve sanayideki artışla birlikte %0,29 pay alarak 57. sıraya yükselmiştir.
